Temel Eğitim Genel Müdürlüğü tarafından 5, 6, 7 ve 8. sınıflar için, Ortaöğretim Genel Müdürlüğü tarafından ise 9, 10, 11 ve 12. sınıflar için belirlenen 72 saatlik seçmeli dersin müfredatı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı’nın onayını aldı.
Ortaokullardaki “Türk Sosyal Hayatında Aile” dersi; “Ailenin Önemi”, “Aile Olmak”, “Türk Aile Yapısının Tarihsel Süreci”, “Toplumsal Değişim ve Aile” olmak üzere dört ana üniteden oluşmakta.
“Ailenin Önemi” ünitesinde öğrencilerin aile kurumunu, önemini, temel işlevlerini, ebeveynlik rollerini ve sosyalleşme sürecinde ailenin rolünü anlamaları hedeflenmekte. Dersler, sağlıklı toplum yapısının oluşturulmasında ailenin oynadığı rol üzerine odaklanacak ve aile kurmanın doğaya uygunluğuna vurgu yapacak. Aynı zamanda iletişim, problem çözme, empati gibi becerilerin geliştirilmesinde ailenin önemi vurgulanacak, toplumsal statü ve rol kavramlarıyla aile arasındaki ilişkilere derinlik kazandırılacak.
Dersler, aile kültüründeki bozulmaların toplumsal yapılara olumsuz etkilerini anlamaya yönelik olacak. Ayrıca, ailevi değerlerin gelişimine katkı sağlayacak örf, adet ve geleneklere dikkat çekilecek, bu değerlerin toplumsal yapıya nasıl olumlu bir etki sağlayabileceği üzerinde durulacak.
Ailelerinin tarihini araştıracaklar
“Aile olmak”
Öğrenciler, derslerde aile büyükleriyle görüşmeler yaparak aile tarihini araştıracak. Öğrencilerin, aile ile ilgili fotoğraflar, mektuplar, evlilik cüzdanları, ses kayıtları, kimlik kartları gibi belgelerden yararlanması teşvik edilecek.
Derslerde ayrıca, öğrencilerin ailenin bir araya gelmesini konu edinen doğum, ad koyma törenleri, düğün, iftar sofraları ve bayram kutlamaları gibi olay ve durumların yer aldığı film, belgesel ve edebi eserleri araştırması sağlanacak.
Derslerde Türk aile yapısının tarihsel süreci ele alınacak
“Türk aile yapısının tarihsel süreci” isimli üçüncü ünitede ise öğrencilerin Türk tarihinin farklı dönemlerindeki aile yapısını ve ailenin kültürel özelliklerini öğrenmeleri amaçlandı.
Orta Asya Türk devletlerinde aile yapısının özelliklerinin açıklanacağı derslerde, aile içinde kadının haklarının olduğu ve bu yönüyle o dönemdeki diğer toplumlarda görülen aile tipinden farklılaştığı vurgulanacak. İslam Hukuku’nda aile kurmanın şartlarının ele alınacağı derslerde, Selçuklu Dönemi’nde aile yapısının özellikleri açıklanacak. Osmanlı Devleti’nde aile yapısına yön veren unsurların aktarılacağı derslerde, Cumhuriyet’in ilanından sonraki hukuki düzenlemelerin aile yapısı üzerindeki etkilerine de yer verilecek. Türk Medeni Kanunu’nun Türk aile yapısına yansıyan etkileri üzerinde durulacak derslerde, Türkiye’de günümüzdeki aile yapısının özellikleri açıklanacak.
Dijital platformlar müfredatta
“Toplumsal değişim ve aile” isimli son ünitede ise öğrencilerin toplumsal değişmenin aile kurumuna etkilerini, ailenin yapı ve işlevlerinde zamanla meydana gelen değişimleri, dijital platformda aile ilişkilerini Türk sosyal yaşamını temel alarak öğrenmeleri amaçlanıyor.
Dijital platformların aile ilişkilerine etkilerinin açıklanacağı derslerde, dijital platformlarda birey ve aile mahremiyetinin korunmasının önemi üzerinde durulacak.
Bu platformlarda geçirilen zamanın aile içi iletişime olumsuz etkisinin vurgulanacağı derslerde, Türk aile yapısının değişimini etkileyen unsurlar ele alınacak. Derslerde, modern toplumdaki değişim ve gelişmelerin Türk aile yapısına etkileri yorumlanacak.
Mevcut sorunları analiz edecekler
Bakanlık, aynı dersi lise düzeyinde de hazırladı. Liselerde verilecek “Türk sosyal hayatında aile dersi”ni seçen öğrenciler, tarihsel süreçte Türk ailesinin geçirdiği değişim ve dönüşümler hakkında bilgi sahibi olacak, modern hayatın getirmiş olduğu problemlerin Türk aile yapısı üzerindeki olumsuz etkileri hakkında farkındalık geliştirerek mevcut sorunları analiz edecek ve bu sorunlara çözümler geliştirmeye çalışacak.
“Türk sosyal hayatında aile” seçmeli dersinin öğretim programının geliştirilmesinde, yapılandırmacı öğrenme modelini destekleyen çoklu zeka, öğrenci merkezli öğrenme ve beceri temelli öğrenme gibi yaklaşımlar dikkate alındı.
Liselerde gösterilecek seçmeli dersin müfredatı, “toplumsal bir kurum olarak aile”, “tarihsel süreçte Türk aile yapısı”, “Türk aile yapısında değişim ve dönüşüm” ile “Türk aile yapısının karşılaştığı güncel sorunlar” olmak üzere 4 üniteden oluştu.
“Toplumsal bir kurum olarak aile” ünitesinde, ailenin değerler eğitimindeki işlevi, ebeveynlerin çocuklarca rol model olarak görülmesi ve anne, baba ve çocuk ilişkileri konularında öğrencilerin Türk atasözlerine yönelik araştırma ve sunum yapmaları sağlanacak.
Beş büyük eserden örnek metinler seçilecek
“Tarihsel süreçte Türk aile yapısı” adlı ikinci ünitede, Türk milleti ve Türk toplum hayatının hem temelini hem de çekirdeğini oluşturan aile, tarihsel bağlamda ele alınacak. İslamiyet öncesi dönemdeki atlı göçebe yaşam tarzının Türk aile yapısının şekillenmesine etkilerine değinilecek ve bu dönemde oluşan Türk destanlarından aile yapısına ilişkin örnek metinler verilecek.
İslamiyetin kabulünden sonraki dönemde küçük değişimler yaşayan Türk aile yapısına ayet ve hadisler ışığında değinilecek. Hz. Peygamber’in Veda Hutbesi bağlamında eşlerin birbiri üzerindeki hak ve sorumluluklarını öğrencilerin tespit etmeleri sağlanacak.
Dönemin Türk aile yapısının daha iyi kavranması için İbni Fadlan, İbni Batuta ve Evliya Çelebi seyahatnamelerinin yanı sıra geçiş döneminin Dede Korkut Hikayeleri, Divanu Lügati’t-Türk, Kutadgu Bilig, Atabetü’l- Hakayık ve Divan-ı Hikmet olmak üzere 5 büyük eserden seçilen örnek metinlere de yer verilecek.
Selçuklu ve Osmanlı dönemlerindeki aile yapısının temel özelliklerinin anlatılacağı derslerde, Batılılaşma ve Cumhuriyet dönemlerinde Türk aile yapısına ilişkin alanlarda yapılan hukuki düzenlemelere değinilecek ve Batılılaşma döneminde aile yapısında yaşanan değişimler, hikaye ve roman türünden yapılan metin alıntıları aracılığıyla öğrencilere aktarılacak.
Modernleşme, kentleşme ve göç olguları müfredatta
“Türk aile yapısındaki değişim ve dönüşüm” adını taşıyan üçüncü ünitede ise Türk aile yapısındaki değişim ve dönüşüm, modernleşme, kentleşme ve göç olguları temelinde ele alınacak.
Modern dünyada değer algısında yaşanan değişimlerin aile yapısı üzerindeki etkileri üzerinde durularak bu değişimlerin toplumun sosyal, ekonomik, kültürel ve siyasi yapısına etkileri ele alınacak.
“Türk aile yapısının karşılaştığı güncel sorunlar” adlı son ünitede, Türk aile yapısının günümüzde karşı karşıya olduğu güncel problemler ele alınacak. Bu bağlamda günümüzdeki Türk aile yapısının durumu, dağılan ailelerde ortaya çıkan problemler ve bunlara yönelik çözüm önerileri, yalnızlaşan yaşlılar, ailelerdeki engelli bireyler ve farklılaşan değer yargılarının Türk aile yapısına etkileri konularına yer verilecek.
