28 Ağustos 2019’da denize bırakılan ve ‘Tuba’ adı verilen 25-30 yaşlarındaki caretta caretta, uydu takip cihazıyla Türkiye’den Adriyatik’e kadar izlenen ilk deniz kaplumbağası oldu.
Göç, beslenme ve kış alanlarının belirlenmesi için takip edilen caretta caretta Tuba’nın, kumsala ya da başka yönlere nasıl yöneldiği, yerin manyetik alanından, akıntının yönünden nasıl etkilendiği de izleniyor.
Bu kadar uzun yola rağmen üzerine takılan takip cihazından halen veri akışı sağlanabilen Tuba, uzmanlar için beklentilerin ötesinde veri sağladı ve en uzun süreyle izlenen kaplumbağa oldu.
Dalyan İztuzu Plajı’ndan kumsala bırakıldıktan sonra iki ayını Marmaris açıklarında geçiren, daha sonra bir ay gibi bir sürede Yunanistan’a ulaşan Tuba, Malta, İtalya, Bosna-Hersek, Arnavutluk, Karadağ ve Hırvatistan kıyılarına uğrayarak halen Adriyatik’ten veri ulaştırmaya devam ediyor.
“HÂLÂ DÖNÜŞ YOLCULUĞUNA ÇIKMADI”
Uydu takip cihazıyla takip edilen deniz kaplumbağalarının hareketleri, DEKAMER’in internet sitesinden izlenebiliyor.
Her gün sisteme girip “Bugün yeni veriler geldi mi?” diye merakla takip ettiklerini belirten DEKAMER Bilimsel Koordinatörü Doğan Sözbilen, “Çok verimli bir izleme dönemi yaşadık. Tuba, Adriyatik Denizi’ne gittikten sonra oradan çok fazla inmedi. Kış dönemlerinde İtalya’nın güneyine kadar iniyor ama yaz dönemlerinde tekrar çok da kıyıya yaklaşmadan Adriyatik’e gidiyor. Çok uzun bir süre açıkta kalarak ilginç bir davranış gösterdi” diye konuştu.
Sözbilen 2-3 senede bir deniz kaplumbağalarının geri geldiğini varsaydıklarını ancak Tuba’nın hâlâ dönüş yolculuğuna çıkmadığını ifade etti.
“DÜNYADA BU KADAR UZUN SÜRE İZLENEN KAP
Kendileri için yaşanan durumun çok ilginç olduğuna işaret eden Sözbilen, şunları söyledi:
“Demek ki deniz kaplumbağaları 4-5 yıl yuva yapmadan geçirebiliyorlar. Bu da bizler için çok önemli bir bilgi oldu. Yaptığımız tespitlere göre Tuba, yaklaşık 25 bin kilometre yol gitti. Oldukça uzun bir yol katetti. Biz Tuba’dan sonra da çok kaplumbağa izledik. Bir iki sene izlediğimiz kaplumbağalar da var ama onlardan sinyal kesildi. Tuba hala bize veri göndermeye devam ediyor. Bakalım daha ne kadar gidecek ve bize bir dünya rekoru gelecek mi diye merakla bekliyoruz çünkü dünyada bu kadar uzun süre izlenen deniz kaplumbağa sayısı oldukça sınırlı. Bu anlamda artık bir dünya rekoru bekliyoruz.”
İzleme yaptıkları kaplumbağa sayısının popülasyonun çok küçük bir kısmını temsil ettiğini belirten Sözbilen, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının Türkiye kıyılarında çok güzel koruma çalışması yürüttüğünü, bu çalışmaların aynı şekilde denizlerde de devam ettiğini aktardı.
Dalyan’dan Antalya’ya hatta Mersin’e kadar birçok alandan deniz kaplumbağalarını mavi sulara bırakarak izleme yaptıklarına işaret eden Sözbilen, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Deniz kaplumbağalarının oldukça geniş bir dağılıma sahip olduğunu gördük. Bizim bu çalışmalardan elde ettiğimiz önemli bilgilerden bir tanesi de çoğu kaplumbağanın kışı geçirmek için Afrika kıyılarına gittiğini düşünüyorduk ama gördük ki bizim Türkiye kıyılarında kışı geçiren çok fazla kaplumbağamız da var. Bu şu demek, aslında Türkiye deniz kaplumbağalarının sadece bir yuvalama kumsalı değil, aynı zamanda kış döneminde beslendiği, üreyebilecek hale geldiği yer.”
Elde edilen verilerden Türkiye’de son 3-4 yıl içinde hiç düşünmedikleri alanların deniz kaplumbağaları için çok önemli olduğunu belirlediklerini anlatan Sözbilen, iklim değişikliğinin de bunda etkili olduğunu ifade etti.
Sözbilen, şu anda 7 kaplumbağayı düzenli olarak izlediklerini ve veri almaya devam ettiklerini sözlerine ekledi. (AA)
